Doğru Emzirmenin 10 Püf Noktası

Özlemle beklediğiniz minicik bebeğinizi kucağınıza aldınız, sütünüz de hazır ama onun doğru ememeyeceği, sütünüzün yeterli gelmeyeceği konusunda endişeleriniz var. Bu doğal ve keyifli sürecin tadına varmak için emzirmenin püf noktalarını öğrenin. Yeni doğan bebeğe en sağlıklı başlangıcı sağlayan, annenin sağlığının korunmasında da büyük rol oynayan ‘emzirme’ ile ilgili bilinç her geçen gün artıyor. Emzirme ile ilgili her annenin bilmesi gerekenleri 10 maddede özetleyelim:

1. İlk yarım saatte emzirin

Doğumdan sonraki ilk yarım saatte bebek hem emmek hem de akciğerindeki sıvıyı atmak amacıyla çok aktif oluyor. Bu süre içinde anne ile bebeğin buluşması önem taşıyor. Bebek bu süreçte ilk sütü alırsa annenin süt üreten hormonlarında da uyarım gerçekleşiyor ve süt üretimi artıyor. Bu çarkın bir yerinde duraklama olursa emzirmede sorun yaşanabiliyor. İlk yarım saatin ardından ise bebeğin uzun süre uyuması (12 saate kadar) normal kabul ediliyor.

2. Kolosturumdan mahrum bırakmayın

Doğumu takip eden beş gün boyunca gelen süte kolostrum, 15. güne kadar olan süte geçiş sütü, 15 günden sonrakine ise olgun süt deniliyor.

İlk beş günde gelen kolostrum, bebeğin anne karnındaki ortamdan dış dünyaya geçişini sağlıyor. Daha çok protein, daha az yağ ve karbonhidrat içeren bu süt bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Bebeğin ağız mukozasının mümkün olduğunca kolostrumla kaplanması isteniyor.

3. Ne zaman isterse emzirin

Sıkıntılı bir dönem olan lohusalıkta anne çocuğunu yeterince besleyemeyeceği endişesine kapılabiliyor. Bu dönemde çevresindekilerin anneyi desteklemesi, cesaretlendirmesi ve duygusal açıdan iyi durumda kalmasına yardımcı olması gerekiyor. Annenin de emzirirken tek amacının doyurmak olmadığını, bir tatlı kaşığı kadar sütün bile yeterli olacağını bilmesi önem taşıyor.

Eğer bebek aşırı kilo kaybetmiyorsa, bu karnının doyduğu anlamına geliyor. Bebeği her istediğinde emzirmek ve bunu yaparken saate bakmamak, iki emzirme arasında 3.5-4 saati geçirmemek gerekiyor.

4. Emzirme süresini ayarlayın

Emzirme süresinin her göğüste 20’şer dakika olması bebeğin hem uykuya dalmasını engelliyor hem de yeterince süt almasını sağlıyor. Her emzirmenin ardından bebeğin dik konuma getirilerek gazının çıkartılması öneriliyor. Gaz çıkarma iki meme arasında yapılırsa bebeğin ikinci memeden daha fazla fayda sağlaması mümkün oluyor. Çok hafif bir gaz çıkarma bile bebek için yeterli oluyor.

5. En ideal pozisyonu belirleyin

Emzirmede ideal pozisyonu anne ve bebek yaklaşık 10 gün içinde kendileri belirlese de bu konuda bazı öneriler bulunuyor:

Annenin oturur, bebeğin dik pozisyonda olması; bebeğin memenin sadece ucunu değil, kahverengi kısmını tamamen ağzına alarak emmesi gerekiyor. Makaslama denilen eski usul tutuş, meme ucunda çatlaklara neden oluyor ve bu durum emzirmenin devamını engelleyebiliyor. Yoğun çatlaklar ya da meme ucu olmaması gibi durumlarda silikon meme uçları kullanılabiliyor.

6. Göğüs hijyenini ihmal etmeyin

Bebeğini emziren her anne göğüs hijyeni konusunda farklı yöntemler deniyor. Oysa annenin günde bir kez duş alması yeterli oluyor, her emzirmeden sonra göğsünü silmesi gerekmiyor. Bunun yerine emzirme sonrası bir damla sütü göğüs ucuna sürmek hem memeyi temizliyor hem de çatlaklara iyi geliyor.

Annenin kokusunu mümkün olduğunca bozmamak gerekiyor. Burada hijyenik olmanın temelini emzirmeye başlamadan önce elleri yıkamak oluşturuyor.

7. Aç kaldı endişesine kapılmayın

Bazı anneler ‘Sütüm bebeğime yaramıyor’ endişesine kapılıyor. Ancak bebeğin kilo kaybetmesi durumunda sütün kalitesinden değil, miktarından şüphelenmek gerekiyor.

Bebeğin doyup doymadığını gösteren bazı belirtiler bulunuyor:

Yeterince süt alan bebeğin günde en az 3-4 kez idrar ve dışkı çıkışı yapması gerekiyor. İkinci belirti bebeğin huzursuzluğu oluyor ancak her huzursuzluk açlığı göstermiyor.

Yeni doğan bebek ilk hafta normal olarak kilosunun yüzde 10’unu kaybediyor. Ancak bu kayıp oranı artıyorsa süt miktarının yetersiz geldiğini ya da bebeğin ememediğini düşünmek gerekiyor.

Bebek dışkılayamıyorsa ve idrarında pembelik görünüyorsa (ilk 3 günden sonra) yeterince sıvı alamadığı anlaşılıyor.

8. Tıkanmayı önleyin

İyi emzirememe ya da bebeğin yeterince aktif olamaması nedeniyle boşalamayan süt kanallarında tıkanma meydana gelebiliyor. Böyle bir durumda sütün pompa ile çekilmesi, ılık kompres yapılması ve ardından bebeğin emzirilmesi gerekiyor.

9. Sağlıklı beslenin

Bebeğini iyi besleyebilmek için kendi beslenmesine de dikkat etmesi gereken annenin bu anlamda yapacağı en önemli şey günde en az 3 litre sıvı tüketmek oluyor. Suyun yanı sıra ayran, süt ve soda tüketilebiliyor. Isırgan otu ve papatya çayları da öneriliyor. Annenin hamilelik döneminde kullandığı vitaminlere bu dönemde de devam etmesi gerekiyor. Günde iki-üç porsiyon protein tüketmek de önem taşıyor.

10. Uygun zamanda bırakın

Annelerin sütlerinin yetersiz olduğu dönemlerde bebeklerini kendilerinden uzaklaştırmamaları, bebeği her zaman meme ile buluşturmaları öneriliyor. Buna karşılık 2 yaşından sonra ise emzirmeye devam edilmesi önerilmiyor. İlk altı aydan sonra dişlerinin de çıkmasıyla birlikte ek gıdalara başlanabiliyor. Neden emzirmeliyim?

Anne için

• Bebek ile anne arasında duygusal bağ kuruluyor.
• Annede göğüs kanseri riski azalıyor.
• Anne için doğal bir sakinleştirici görevi görüyor.
• Annenin doğum kilolarını vermesi kolaylaşıyor.
• Annenin demir eksikliğine bağlı hastalık riski azalıyor.
• Zamandan ve paradan tasarruf ediyor.

Bebek için

• Daha hızlı gelişiyor ve bağışıklık sistemi güçleniyor.
• Her emmenin sonuna doğru salgılanan ve bebeğin tok kalmasını sağlayan son süt, ileride obezite riskini düşürüyor.
• Alerjik hastalık riski azalıyor.
• Annesini emen ve tatmin olan çocuğun özgüveni daha güçlü oluyor.
• Emen bebekler daha sakin oluyor.

Acıbadem Fulya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben