Şiddeti Normalleştiren Evler Zorba Çocuklar Yetiştiriyor!

Akran Zorbalığı Neden Olur? Nasıl Önlenir?

Akran zorbalığı; fiziksel, sözel ve siber yollarla çocuklar arasında sistematik olarak süren, psikolojik ve fiziksel etkileri ağır bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Uzmanlar, zorbalığın çoğu zaman şiddetin ve sağlıksız iletişimin normalleştirildiği aile ortamlarından beslendiğini vurguluyor.

Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, akran zorbalığının nedenlerini, etkilerini ve çözüm yollarını anlattı.

Zorbalığın Temeli: Dürtüsellik ve Şiddet İçeren Aile Ortamı

Dr. Luş’a göre zorbalık, bir kereye mahsus olmayan, sistematik bir davranış biçimidir. En sık görüleni fiziksel zorbalıkolsa da, sözel ve siber zorbalık gibi türleri de giderek artıyor.

Zorbalığın nedenlerini açıklayan Dr. Luş, şunları söyledi:

“En yaygın neden dürtüsellik. Özellikle tedavi edilmemiş dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuklarda zorbalık eğilimi görülebilir. Ancak bir diğer temel neden ise çocukların büyüdüğü aile ortamıdır. Küçüklükten beri şiddetin onaylandığı bir evde yetişen çocuk, zorbalığı normalleştirir ve bu davranışı dış dünyaya yansıtır.”

Zorbalığa Uğrayan Çocuklarda Kaygı Bozukluğu, Başarısızlık ve Özsaygı Kaybı

Zorbalığa maruz kalan çocuklarda ciddi psikolojik ve fiziksel sorunlar ortaya çıkabiliyor.
Dr. Luş, bu belirtileri şöyle sıralıyor:

• Okula gitmek istememe

• Ders başarısında düşüş

• Baş ağrısı, mide bulantısı gibi fiziksel şikâyetler

• Özsaygı ve özgüven kaybı

• Uzun vadede depresyon ve diğer psikiyatrik bozukluklar

Dr. Luş, zorbalığın yarattığı travmanın süregeldiğini belirterek, “Travma devam ettikçe çocuk da sürekli kurban rolünde kalır ve bu durum psikolojik olarak yıpratıcı bir döngüye dönüşür.” diyor.

Çözüm: Destekleyici Aile ve Öğretmen Tutumu

Zorbalığa uğrayan çocukların çoğu, yaşadıklarını dile getiremez. Bu nedenle aileler ve öğretmenler dikkatli ve anlayışlı olmalıdır.
Dr. Luş’un önerileri şöyle:

• Çocuğu suçlamadan dinlemek

• Güvenli bir ortam oluşturmak

• Fiziksel zorbalık varsa, okulun mutlaka devreye girmesi

• “Sen ne yaptın da sana vurdu?” gibi suçlayıcı yaklaşımlardan kaçınmak

“Eğer çocuk kendini güvende hissederse, kendi başına da baş etme adımı atabilir.”

Zorbalık Yapan Çocuğun Ailesi de Yardım Almalı

Zorba davranışlar gösteren çocukların ailelerinin de durumu ciddiye alması gerektiğini vurgulayan Dr. Luş, şu ifadeleri kullanıyor:

“Dürtüsellik kolay kontrol edilen bir durum değildir. Aileler yardım almaktan çekinmemeli, bu profesyonel destekle çözülebilecek bir konudur.”

Akran Zorbalığını Önlemenin En Etkili Yolu: Eğitim

Zorbalığın önlenmesi için en etkili çözümün eğitim olduğunun altını çizen Dr. Luş, sözlerini şöyle tamamladı:

“Okullarda küçük yaşlardan itibaren çocuklara zorbalığın ne olduğu anlatılmalı. Aileler ve öğretmenler de bilinçlendirilmeli. Ancak bu farkındalıkla birlikte hızlı müdahale sağlanabilir.”