Prematüre Bebek Bakımı

Prematüre bebeği risklerden korumak için, kuvözden çıkarma şartlarının uygun olması, evdeki ortamın bebeğe göre sağlanması, uyku düzeni ve cilt bakımına özen gösterilmesi ile birlikte beslenmesine dikkat edilmesi gerekir.

Belli bir ağırlığa ulaşan prematüre bebek, annesini emmeye veya biberonla beslenmeye başladığında bir süre kuvöz dışında izlenir. Vücut ısısını dış ortamda koruyabilen, solunumları düzenli olan, oksijen tedavisine ihtiyaç göstermeyenler taburcu olabilir. Fakat prematüre bebeği hastaneden çıkarırken çok ciddi bir planlama yapmak gerekir. Annenin, bebeğin bakımını ve ilaçlarını öğrenmesi, ayrıca evde acil bir durumda ne yapması gerektiği canlandırmalı eğitimlerle anlatılması şarttır.

Kuvözden çıkmaya hazır mı?

Prematürelerin kuvözden çıkabilmesi için 5 ana şartın oluşturulması gerekli:

• Bebek kendi başına solunumunu idare edebilmeli.
• Kendi ısısını koruyabilmeli.
• Başka herhangi bir tıbbi sorunu olmamalı.
• Annesinin sağlığı ve psikolojisi iyi olmalı, bebeğe bakabilecek yetkinliğe kavuşmuş olmalı.
• Biberon ya da anne memesinden emebilip, kilo alabilmeli.

Evdeki ortamı sağlığına uygun mu?

Prematüre bebeklerin yaşayacağı ortamda ısı sabit olmalı. Ortam ısısının 24-26 derece olması ideal. Ayrıca kalacağı odanın temiz olması da gerekli. Kalabalık ve sigaralı ortamda bulundurulmamalı. Prematüreler enfeksiyonlara yatkın oldukları için grip taşıyan yakınlarından uzak tutulmalı. Eğer anne hasta ise bebeğine mutlaka koruyucu bir maskeyle yaklaşmalı. Bebek kış aylarında doğduysa özel aşılar yapılmalı.

Risklerden korunuyor mu?

Prematüre bebek ciddi bir yoğun bakım geçirdiyse bazı riskler oluşabilir. Solunum cihazına bağlanmış prematürelerin IQ’larında, öğrenme ve dil becerilerinde farklılıklar, gecikmeler meydana gelebilir. Zeka geriliği, algılama sorunları ya da beyin felçleri de yaşanabilir. Bir bebek ne kadar prematüreyse, enfeksiyon ve beyin kanaması riski de o kadar fazladır. Ayrıca bağırsak hastalıkları, kalp veya akciğer yetmezliği riskleri de bu bebeklerde normal bebeklere oranla daha sık görülür. Bu riskler özenli bir bakım ve düzenli sağlık kontrolleri ile engellenebilir.

Yatağı uyku düzenine uygun mu?

Her bebek gibi prematüre bebeğin de uykusunu alması gerekir. Uyudukları yatağın sert olması idealdir. Bu sayede bebeğin yatağın içine gömülmesi engellenir. Çünkü yumuşak yatakta yatan bebek gömülebilir ve solunum sıkıntısı yaşayabilir. Ayrıca yatağın baştan aşağıya doğru biraz eğimli olması da kusmasını engeller. Prematüre bebeklerde uyku apnesi sık görüldüğünden tercihen bir yaşına kadar apne alarm yatağı üstünde yatması önerilebilir.

Cildine özen gösteriliyor mu?

Prematüre bebeğin cildi hassas olduğu için onlara nazik davranmak gerekir. Haftada 2-3 kez banyo yaptırılması uygun olur. Ayrıca bebeğin boynu, kolları ve bacakları temizleme mendili ya da ılık su gibi temizlik malzemeleriyle sık sık silinerek temizlenebilir.

Yeterince beslenebiliyor mu?

Bebek doğar doğmaz anne sütüyle tanışır ve ona bağlı olarak sindirim sistemi organları harekete geçer. Fakat iki kilonun altındaki bebekler, meme emerek beslenemez. Çünkü emme, yutma ve nefes alma koordinasyonu tamamlanmamıştır. Bu durumda anne sütü alamayan bebekler hastanede damardan beslenir. Kilo almaya başlayan bebekler de evde annesinin bakacağı şekilde emzirilmeye çalışılır. İki kilonun altında doğan bebekler 3 – 3,5 kg. olana kadar anne sütünün zenginleştirici mamalarla desteklenmesi yararlı olur.

“Anne sütü” prematüre bebekler için eşsiz!

Prematüre bebeğin annesi, kendi bebeğine özel, onun bağışıklık sistemini daha güçlendirici, daha proteinden yüksek beslenmesini sağlayacak süt üretiyor. Anne sütü gelmeye başlar başlamaz, bebek alamasa bile doktor kontrolünde bebeğin anne sütü almasını sağlanıyor. Küçük oldukları için bazen direkt ememiyorlar. Ama hastaneden çıkmadan önce anneyi emebilir hale gelmesi gerekiyor.

Mutlaka evde de anne sütüyle beslenmeye devam etmeleri gerekiyor. Anne sütüyle beslenen prematüre bebeklerin fiziksel ve ruhsal gelişimleri, anne sütünden yoksun olanlara göre çok daha hızlı ve sağlıklı oluyor. Özellikle de enfeksiyonlara yatkınlığı azalıyor ki, en korkulan da enfeksiyonlar! Bağırsak problemleri de, anne sütü alan bebeklerde, formül alan bebeklere göre daha az görülüyor. Üstelik anne-bebek arasındaki bağın güçlenmesi ve annenin, bebeğini daha çabuk sahiplenmesi açısından da “emzirme” çok büyük önem taşıyor.

Prematüre bebek dünyaya getirmenin zorlukları

Prematüre bebek sahibi anne babalar, hastaneden ayrılıp günlük yaşama döndüklerinde üç farklı süreçten geçerler. İlk döneme “öfori dönemi” denir. Bu dönem evdeki ilk 6 haftayı kapsar. Bu dönemde ebeveynler anne ve baba olmanın mutluluğunu yaşar.

İkinci dönem mutsuzluk dönemidir ve 6 ay kadar sürebilir. Bu dönemde aile bebeğin gelişmesinin daha geri olduğunun farkına varır ve sorunlarla baş edemeyeceğini düşünerek endişelenir. Son dönem ise kabullenme dönemidir. Bu dönemde anne baba, bebeklerini olduğu gibi kabullenir. Artık prematüreliğin onun hayatının doğal bir parçası olduğunun farkındadırlar.

Bebekler 3 yaşına kadar yaşıtlarıyla aynı kilo ve boya ulaşıyor

Erken doğan bebekler doğum haftaları ve kilolarına göre farklı zamanlarda aydaşları ile aynı boy ve kiloya ulaşıyor. Bununla birlikte en geç 3 yaşına kadar kendi yaşıtları ile aynı fiziksel seviyeye ulaşabiliyorlar. Kilo olarak daha küçük doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 10’unun bu sürede aynı kiloyu yakalayamıyor, bu bebeklerin endokrin gibi diğer bölümlerle entegre şekilde takip edilmesi gerekiyor. Erken doğan bebeklerin organ gelişimleriyle ilgili bir gelişme sorunu yoksa, yoğun bakım takip süresini nispeten kabul edilebilir sıkıntılarla atlattıysa ve taburculuk sonrası hastane dışı erken dönem takibinde bir problem çıkmadıysa normal doğan bebeklerle aynı koşullarda büyüyebiliyorlar.